Özel Eğitim Nedir? Özel Eğitim Hakkında Her Şey - Sihirli Yolculuk

Özel Eğitim nedir? Kimler özel eğitim imkanından yararlanabilir? Özel Eğitim hakkında tüm bilinmesi gerekenler için Sihirli Yolculuk Blog!

Kimi zaman özel eğitim denildiğinde aklımıza özel okul diye adlandırdığımız kolejlerdeki eğitim geliyor. Ancak özel eğitim özel okulda eğitim almak değil tabii ki… peki özel eğitim nedir? En basit açıklaması ile özel eğitim, bir çocuğun dikkat dağınıklığı, hiperaktivite, otizm, üstün zeka vb. nedenlerden ihtiyaç duyduğu eğitimdir.

Necati Baykoç Dönmez’in açıklaması ile de özel eğitim; fiziksel, zihinsel, iletişimsel, sosyal ve duygusal gelişimlerindeki özellikler nedeniyle normal gelişimden farklılık gösteren ve normal eğitim-öğretimden yararlanamayan, kısmen yararlanan veya yararlandığı hâlde destek programları ile eğitimlerini devam ettirebilen bireyler için; özel olarak yetiştirilmiş personel tarafından ekip anlayışıyla sunulan özel yöntem ve araçlarla gerekirse özel eğitim kurumları gibi özel mekanlarda her özel gereksinimli grup için farklı olarak geliştirilmiş özel programlarla verilen eğitimdir. (Baykoç Dönmez, 2010)

Özel eğitim her çocuğun bireysel ihtiyacına göre kişiselleştirilmesi gereken bir programdır. Özel eğitim kurumları ve özel eğitim merkezi programları normal sınıf müfredatı gibi standart olmamalıdır. Buradaki en önemli şey çocuğun ilerleme kat etmesi için ihtiyaç duyduğu özel eğitim materyalleri gibi tüm kaynakların sağlanmasıdır.

Özel eğitim denildiğinde sizin gözünüzde sadece özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri mi canlanıyor? Aslında okullarda BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı) kapsamında birçok çocuk yaşıtları ile beraber eğitim alırken; özel eğitim ihtiyaçlarını da karşılayabilirler. Özel eğitimin kapsamı oldukça geniştir ve çok farklı yöntemlerle, farklı özel eğitim modülü ile farklı mekanlarda çocuklara sunulabilir. Tek bir kalıp ile özel eğitim vermek mümkün değildir.

Özel Eğitimin amaçları

1. Özel eğitime ihtiyaç duyan bireyin, toplum içinde iş birliği içerisinde yaşayabilmesini ve çevresi ile uyum içerisinde üreten kişiler olması
2. Toplum içerisinde bireylerin bağımsız yaşayabilecek temel yaşam becerilerine sahip olabilmeleri
3. Özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin potansiyellerini en üst seviyeye çıkarmaktır

Özel Eğitimde Ekip Çalışması

Özel eğitimde ekip çalışması, özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin kaliteli eğitim aldığını göstermektedir. Bu bireylerin sadece akademik değil her alanda desteklenmesi ve bu alanda çalışanların işbirliği içerisinde çalışması, kişinin gelişimini hızlandırmaktadır. Ekip çalışması bu kadar önemli olduğu için ekibe doğru takım arkadaşlarını bulmakta aileler için hem çok önemli hem de çok zordur.

Peki, Türkiye’de özel eğitimde beraber çalışması gerekenler kimlerdir? (Her bireyin ihtiyacına göre ekip değişebilir) - Aile fertleri - Özel Eğitim Rehabilitasyon Merkezi Müdürü - Okul Müdürü - Özel Eğitim Öğretmeni - Sınıf Öğretmeni - Branş Öğretmenleri (resim, müzik vb.) - Çocuk Gelişimi Uzmanı - Psikolojik Danışman ve Rehberlik Öğretmeni - Psikolog - Tıp personeli (Psikiyatrist, nörolog vb.) - Fizyoterapist - Odyolog - Sosyal Hizmetler Uzmanı - İş ve Uğraşı Terapisti - Dil ve Konuşma Terapisti

İnsanlar beraber çalıştığı zaman; ev, okul, sosyal çevre ve hobiler arasında denge sağlanıyor. Özel eğitim sadece belli saatler arasında gerçekleşmiyor, özel eğitime ihtiyaç duyan bireyin girdiği her ortamda devam etmeli.

Özel Eğitime İhtiyaç Duyan Çocuklarla Süreç Nasıl İlerler?

Öncelikle ailelerin çocuklarını yakından gözlemlemesi, yaşıtları ile kıyaslayabilmek için becerilerindeki aşamaları bilmesi ve çocuğunun özel eğitime ihtiyacı olup olmadığını erken yaşta fark edebilmesi oldukça önemli. Çocuklar özel eğitimi ne kadar erken yaşta alırsa, eğitimin başarısı da o kadar artacaktır. Erken müdahale çoğu zaman mucizeler yaratabilir.

Çocuğunuzun yaşıtlarına göre farklı öğrendiğini düşünüyorsanız; içinizdeki şüpheyi gidermek için bile olsa teşhis amaçlı bir uzmana danışmalısınız. Genelde değerlendirme ve testler bir psikolog veya özel eğitimci tarafından yapılabilirken; tanı bir çocuk psikiyatristi tarafından konmalıdır. Tanı konduktan sonra da aile uygun özel eğitim için bilgilendirilmeli ve yönlendirilmelidir.

Birçok aile için kabullenme süreci uzun sürebilir. Ancak unutmamak gerekir ki kabullenme süreci ne kadar uzarsa çocuğunuz da ihtiyaç duyduğu yardıma o kadar geç ulaşacaktır.

Özel eğitim desteği hangi özel eğitim kurumları ya da özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi içinde alınırsa alınsın sadece profesyonellere bırakılmamalı ve aile tarafından yakından takip edilmelidir. Evde özel eğitim süreci de her zaman devam etmeli. Özellikle devlet desteği ile alınan özel eğitim saatleri çocuklar için yeterli olmayabilir. Eğitimin uzmanın yönlendirmesi ile evde devam etmesi çok önemli. İşi tamamen kurumlara bırakırsanız, bir bacağı eksik masanın çökmesi gibi çocuğun eğitim sistemi de çökecektir.

Özel eğitime başladıktan kısa süre sonra sonuç beklemek de ailelerin yaptığı bir diğer hatadır. Özel eğitim süreçlerinin uzun vadede sonuçlanabileceğini, her zaman aynı oranda ilerleme göremeyebileceğinizi, yavaş bir süreç yaşayabileceğinizi de kabul etmelisiniz. Bu süreç hem aile, hem uzmanlar ama en önemlisi çocuk için yorucu olabilir. Moralinizi ve motivasyonunuzu yüksek tutmalı, küçük ama ulaşılabilir hedeflerle ilerlemelisiniz. Hızlı değişiklikler beklendiğinde hayal kırıklığı yaşanabiliyor, hatta eğitimden vazgeçilebiliyor. Bu durumda yine zarara uğrayan çocuklar oluyor. Aynı nedenle sık sık kurum veya uzman değişikliğine gidilebiliniyor.

Yanlış İnanışlar

Sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada hala özel eğitimle ilgili yanlış inanışlar mevcut. Örneğin;

• Özel eğitim alan öğrenci etiketlenir ve hayatı boyunca kurtulamaz. Öğrencinin özel eğitim ihtiyacı biterse; aile RAM’a başvurarak tanıyı kaldırabilir. Öğrenci hayatı boyunca bu etiketle yaşamak zorunda değil.
• Özel eğitim sadece rehabilitasyon merkezlerinde verilir. Özel eğitim örgün eğitim veren kurum ve okullarda normal gelişen çocukların arasında da verilebilir.
• Özel eğitim pahalı olur. Özel eğitim okulları kimi ailenin bütçesini aşabilir ancak devlet desteği alarak da çocuğunuzun özel eğitim almasını sağlayabilirsiniz.

Türkiye’de özel eğitim

Ülkemizde özel eğitim alanı her geçen gün gelişiyor. Eskiden özel eğitim kitapları sadece yabancı dillerde bulunabiliyorken; şu an Türkçe birçok kaynağa ulaşmanız mümkün. Bu özel eğitim kitaplarının kimi eğitimcilere, kimi ailelere yönelik olurken içerisinde özel eğitim etkinlikleri, özel eğitim etkinlik örnekleri bulunan kaynaklarda mevcut.

Ülkemizde, Milli Eğitim Bakanlığı’nın altında Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü diye ayrı bir müdürlük de bulunmakta. Genel Müdürlüğün rehberlik ve özel eğitim alanında yaptığı çalışmalar hakkında detaylı bilgiye https://orgm.meb.gov.tr/ adresinden ulaşabilirsiniz.

Ayrıca Türkiye’de özel eğitim alanındaki gelişmeleri takip edebileceğiniz bazı kongreleri de sizinle paylaşmak istedik.

2019’da; - 29. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, - 9. Ulusal Özel Eğitim Öğrenci Kongresi gerçekleşecek.

Özel Eğitim Sertifikası ve Özel Eğitim Kursları

Ülkemizde şu anda özel eğitim verebilecek, yetişmiş uzman eğitimci ihtiyacı vardır ve Milli Eğitim Bakanlığı bu açığı kapatmak amacıyla özel eğitim sertifikası vermek için kurslar açmaktadır. Özel eğitim okulları ile özel eğitim rehabilitasyon merkezlerinde istihdam edilecek bu uzmanlık için MEB Özel Eğitim Kurumları genel Müdürlüğü websitesini ya da Özel Eğitim Kurumları Derneği duyurularını takip edebilirsiniz.

Peki özel eğitim sertifikası ne işe yarar diye soracak olursak, bakanlıkça verilecek bu özel eğitim kursu ardından yapılacak sınavda başarılı olan özel eğitim rehberlik uzmanları özel eğitim kursu sertifikası almaya hak kazanacak ve özel eğitim okulları, özel eğitim rehberlik merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, özel eğitim uygulama merkezi gibi özel eğitim kurumlarında görev yapabilecekler.

Özel Eğitim Sertifikası Kimler Alabilir

Bakanlıkça verilecek bu özel eğitim kursu programına kimler katılabilir ve özel eğitim sertifikası kimler alabilir sorularının cevaplarını bakanlığın eğitim duyurularında bulabilirsiniz. Son açılan özel eğitim kursu başvuru koşullarında, özel eğitim sertifikası için başvuracak kişilerin sınıf öğretmenliği, okul öncesi, çocuk gelişimi ve eğitimi bölümlerinden birinden mezun olma şartı aranmaktadır.